Jakina denez, bizia uretan sortu zen, eta handik lehorrera zabaldu. Bestalde, ura ezinbestekoa dugu Lurrean biziak aurrera egin dezan. Hori jakinik ere, biziaren sostengu diren ur baliabideak oker ustiatzen, lohitzen eta kutsatzen aritu gara gizakiok denbora luzeegian. Orain, klima aldaketaren alarma larriak joka ditugularik, beste jarrera batzuk hartzen hasiak gara, […]
Zientzialari
Zientziaren dibulgaziorako irrati saioa, Bilbo Hiriak eta Euskal Herriko Unibertsitateak lankidetzan egina.
Padura, Fadura eta beste. Gugandik hain gertu ditugun leku horien toponimoa esaten dugula, ez gara konturatzen izen horiek errealitate fisiko bati egiten diotela erreferentzia. Eta porlanak eta hirigintzak koskaz koska eremu handiak kendu dizkietenez padurei, ohartu ere ez gara egiten haien gainean bizi garela. Baina padurak hor daude, egon, itsasoaren […]
Azkenaldi honetan, kezka handia sumatzen da eremu askotan, eguratsera isurtzen ditugun gai kutsagarriak direla kausa. Horren aurrean, gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari da bioerregaien bidea, hau da, biomasatik lortzen diren erregaiak. Haiek lortzeko prozesuaz eta haien erabileraz jardungo dugu gaur Martin Olazar ikertzailearekin. UPV/EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko irakaslea […]
Plentziako Itsas Estazioan akuikultura adimenduna lortzeko bidean urrats garrantzitsua suposatzen duen ikerlana bururatu du Harkaitz Eguiraun ingeniariak. Izan ere, arrain multzoak sentsore biologiko gisa erabil daitezkeela frogatu berri du berak. Horixe da, hain zuzen, gaurko Zientzialari saio honetan Harkaitzek erabiliko duen gaia. Industria-elektronikako industria ingeniari teknikoa da Harkaitz Eguiraun; industria […]
Zientzialari saiora gaur ekarri dugun gonbidatua Joanes Lizarraga da. Kosmologoa da, eta zulo beltzen inguruan mintzatuko zaigu. Zulo beltzak, espazioan eta denboran kokatuak dauden gune erraldoiak omen dira, beren baitan grabitate indar ikaragarri handia biltzen dutenak; hain grabitate indar handia, ezen ez baitiote haien inguruan dagoen ezeri handik alde egiten […]
Farmakoek eta ultramore iragazkiek arrainetan zenbaterainoko presentzia duten aztertu dute UPV/EHUko Kimika Analitikoa Saileko ikertzaileek. Uretara batere ardurarik gabe botatzen diren antidepresiboez, antibiotikoez eta eguzki kremez ari gara, besteak beste. Halaber, kutsatzaile horiek arrainen ehunetan eta jariakinetan nola metatzen diren, nola eraldatzen diren eta maila molekularrean zer eragin duten aztertu […]
Kanpoko zein barneko erasoei aurre egiteko erarik eraginkorrena harekiko immune izatea omen da. Immunea izanez gero, babes osoa duzu eraso konkretuen aurrean. Printzipio horretan oinarriturik, azken aspaldion immunoterapiak itzelezko hazkundea izan du minbizia eta beste zenbait gaixotasun hilgarri artatzeko orduan. Azken urteotan proteomikan egin diren ikerkuntzek zerikusi handia daukate immunoterapia […]
Eguzkitik iristen zaigun argia ezinbesteko osagaia da, Lurrean bizia izan dadin. Etengabeko emaria da argiarena, eta agian horregatik gizakiok ez diegi beti behar besteko aditasunez behatzen argiaren inguruan sortzen diren fenomeno bereziei. Hain zuzen ere, horietakoa dugu Talboten efektua deritzana, gaurko saioan Daniel Eceizabarrena matematikariaren eskutik ezagutuko duguna. Matematikan graduatua […]
Azken hamarkadetan gero eta informazio zehatzagoa jasotzen ari gara itsaspeko mundu oraindik ezezazgun samar horretaz. Aurrerapenen artean, esan dezagun, kasurako, azken aspaldion iturri ugari aurkitu direla itsaspean, eta haien aurkikuntzak ageri-agerian utzi duela lurpeko gas eta fluidoen artean eta ozeanoetako uraren artean badirela eraginak eta trukaketak. Izan ere, itsaspe eskerga […]
Jakina denez, osteoporosia hezurrei eragiten dien gaixotasuna dugu. Gaixotasun honetan hezurretako ehunetan gabezia larriak gertatzen dira. Ondorioz, hezurra ohi baino hauskorrago bihurtzen da, eta aurrerantzean erresistentzia gutxiago izango du. Hori dela eta, ohikoa izaten da gaixoek traumatismoak, frakturak eta mikrofakturak izatea. Baina zientzialariek berrikitan erakutsi dutenez, gaixotasun honen prebentzioa gaztetatik egin daiteke, jarduera fisiko […]