Gaurko atalean Xamar ikerlariak gerrak eta euskara izan ditu hizpide. Jakina da euskaldunok bi estaturen artean banaturik bizi garela. Mugak direla eta, gerretan ibili izan dira estatuok, eta horiek euskaldunoi ere eragin izan digu. Espainia eta Frantziaren arteko gudetan euskaldunak alde batean zein bestean izan dira, Napoleonen gerran esaterako. https://bilbohiria.com/docs2/2018/euskara%20jendea/EUSKARA%20JENDEA%20-%20Frantzestea%20eta%20euskara.mp3 […]
Euskara Jendea
Gure hizkuntzaren historia, gure historiaren hizkuntza. Izen bereko liburuaren egilea den Xamar ikertzaileak, Xabier Monasteriorekin solasean, liburuaren pasarte batzuk azalduko dizkigu.
Gaurkoan Xamar ikerlariak euskarazko lehenengo grabaketak izan ditu hizpide. Munduan sei miloi hizkuntza daude baina zoritxarrez asko desagertzen ari dira azken mendeetan. XX mende hasiera ahotsa grabatzeko lehenengo gailuak ahalbidetu zituzten lehenengo grabaketak. 1900ean Parisen egin zituzten euskarazko lehenengo grabaketak. https://bilbohiria.com/docs2/2018/euskara%20jendea/EUSKARA%20JENDEA%20-%20Euskararen%20lehen%20grabaketak.mp3 Deskargatu hemen.
Gaurko saioan Pastoralak izan ditugu hizpide Xamar ikerlariarekin. Pastorala Zuberoan ospatzen diren herri-antzerkia da. Erdi arotik egiten dira. Zuberoan mantendu dira tradizioa eguneratu egin delaka baina ziur asko Europa osoan egite ziren Herri antzerki hauek. Horrek adierazten du ahozko literaturan garrantzi handiko adierazpidea zela. Antzerki emanaldia, berez, süjet edo pertsonaia […]
Gaurkoan etorkinak izan ditu hizpide Xamarrek, juduak hain zuzen ere. Munduan badira makina bat herri denetariko ibilbideak izan dituztenak, eta diasporari dagokionez bat aipatu behar bada, juduena da. Juduak gurean izan dira eta, errege katolikoek bota aurretik, gure tartean bizi izan ziren. https://bilbohiria.com/docs2/2018/euskara%20jendea/EUSKARA%20JENDEA%20-%20Etorkinak%20Juduak.mp3 Deskargatu hemen.
Gaurkoan “Etxera Bidea” saiakera izan dugu hizpide irrati tarte honetan. Ostiralean Euskadi saria jaso zuen Xamarrek saiakera sailean, zoriontzeaz gain gogora ekarri dugu bertan kontatutakoa. Aezkoan kokatutako historia dakar Xamarrek. Hizkuntzaren berreskuratze eta ukatze baten testigantza ekarri ditu. Ezohiko lana dugu hau, testigantza bat, lekukotasuna jaso du Xamarrek. Garraldan (Aezkoa […]
Gaurkoan etorkin gaskoiak izan ditugu hizpide Xamarrekin batera. Gaur egun asko hitz egiten da etorkinen inguruan baina ez da kontu berria. Memoria historiko txikia dugu, gure historia begiratzen badugu ezer berririk ez dugu aurkituko. Gure herria pasabide bat da, etengabeko jende mugimendua egon baita. https://bilbohiria.com/docs2/2018/euskara%20jendea/EUSKARA%20JENDEA%20-%20Etorkinak%20Gaskoiak.mp3 Deskargatu hemen.
Gaurko saioan Xamarrek euskara ikasteko metodoen inguruan mintzatu zaigu. Euskara ikasteko metodoak duela 50 urte sortutako direla uste dugu, baina denboran atzera egin behar dugu berriz ere. Noiz sortu izan da hizkuntzak ikasteko beharra edo gogoa. XVI mende bukaeran Iruñean inprimatutako liburu bat aurkitu da, Bizkaiko esaera zaharrekin, liburuak bazuen […]
Gaurkoan Xamar ikerlariekin batera Euskara Jendea liburuan oinarritutako atalean euskara idazkietan aztertu dugu. Askotan komentatu izan da euskara ez dela idatzizko hizkuntza izan, bakarrik ahozkoa, baina hori ez da horrela. Idazkera Erromatarrekin etorri zen. Latina hitz egiteko erabiltzen ez bazen idatzi erabili zen. Baina latinez idazten bazuten ere, administrazio paperetan […]
XIX mendean euskaldun askok Ameriketarako bidea hartu behar izan zuen eta han elkarren babeserako Euskal Etxeak sortu zituzten. XIX mendean gerrak izan ziren eta Euskal Herrian oso egoera gogorra bizi izan zen, hori dela eta gazte askok kanporako bidea hartu zuen. Herri batzuk ia hustu egin ziren. Euskal Etxeak batez […]
Gaurko euskara jendea atalean gaskoien inguruan aritu da Xamar. Gaur egun asko mintzatzen gara etorkin eta migratzaileen inguruan, bidaia luzeak egiten dituzte Europara heltzeko. Baina iraganean ere izan dira migratzaileak.Gure herria pasabidea da, Pirineoa gainditzeko hemendik edo Kataluniatik pasatu beharra dago. Etorkinen joan etorria izan da beti gurean. Done jakuerako […]