Gaur egun gutako gehienok badakigu ariketa fisikoa osasunerako onuragarria dela. Iritzi horrek gero eta oinarri zientifiko handiagoa du bere alde. Adibidez, zientzialariek frogatu dute ariketa fisiko gehiago egiten dutenen eta, batez ere, sasoi fisiko hobea dutenen biziraupena, sedentarioena eta sasoi fisiko okerragoa dutenena baino luzeagoa dela. Alabaina, helburu jakinak lortzeko […]
Zientzialari
Zientziaren dibulgaziorako irrati saioa, Bilbo Hiriak eta Euskal Herriko Unibertsitateak lankidetzan egina.
Saio ezberdina egingo digu gaurkoan Jon Mattin Matxain kimikariak. Bere blogetik —Nola ikasi kimika kuantikoa izutu gabe— aukeratutako zenbait gai ekarri nahi izan ditugu. Lau gai dira eta laurak dira eguneroko bizitzan eragina dutenak eta oinarri zientifiko bat dutenak. Esaterako, airbaga zergatik puzten den hain azkar, zenbait fruta zergatik herdoiltzen […]
Zientzialari saio honen jarraitzaileek honezkero badakite Miren Bego Urrutia gurera datorren guztietan animaliei buruz jarduten dugula berarekin. Gaur, esaterako, animalien hibernazioa izango da solasgaia. Animaliek zergatik eta zertarako hibernatzen duten ikusiko dugu, alde batetik, eta hartzaren lozorroaldia ere tratatuko dugu, bestetik. Gainera, azken minutuetan pinguino enperadorearen kasu berezia aurkeztuko dizuegu. […]
Kimika zientifikoaren hastapenak nolakoak izan ziren jakitearren, Jon Mattin Matxain kimikari kuantikoarengana jo dugu. Kimikaren definizioa emango digu lehendabizi, geroxeago kimika arloan denboraren poderioz sortu diren diziplina berrien sailkapena egingo digu, eta handik aurrera kimikaren historia azalduko digu, Lavoisierren lehen urratsetatik hasi eta kimika kuantikoraino. (Argazkia: Robert Couse-Baker). https://bilbohiria.com/docs2/2016/zientzialari/160407z18kimikaren_hastapenak_jon_mattin.mp3 Deskargatu […]
Miren Bego Urrutiaren bisita dugu gaurko Zientzialari irratsaioan. Jakina denez, Animalien aferak deritzan liburuaren egilea da bera, Juan Ignacio Pérez Iglesiasekin batera. Gaurko emanaldian hotzaren kapituluaren orrialdeak zabaldu ditugu Miren Begoren eskutik animaliek izoztetik babesteko dituzten teknikak ezagutzeko. Lehenbizi, arrainak hartuko ditu ahotan; horren ostean, baso igelaren berpizte harrigarria azalduko […]
Zientzialari irratsaio honetan Naiara Barrado Izagirre astrofisikariak Pluton hartuko du mintzagai eta luze jardungo du gurekin azken urteotan eztabaidagai bihurtu den planetaz. Dena den, badirudi eztabaida hori, zientzialarien artekoa baino, kale mailako kontua dela. Edozein modutan ere, Naiara Barradok lehenbizi planeta nanoak zer diren azalduko digu eta gero, ildo beretik […]
Naiara Barrado Izagirre etorri zaigu gaur bisitan zientzialari eta zientziazaleen txoko eder honetara, eta haren eskutik astronomia eta astrofisika bereizten ikasiko dugu. Gero, astronomiaren sorrera eta bilakaera nola gertatu ziren gogoraraziko digu berak; horren ondoren, teleskopio mota garrantzitsuenak ezagutuko ditugu, eta, azkenik, astronomiaren egungo adarrak eta beraien ezaugarriak azalduko dizkigu […]
Kepa Altonagaren Darwin geurean liburuaren lehen atalak Charles Darwin, Galapago uharteak eta euskaldun bat lotzen ditu nolabait. Aspaldiko euskaldun hori Leon Uthurburu dugu, Darwinek bezala, Galapago uharteekin zerikusi handia izan zuena, Barkoxeko semea artxipelago horretako uharte txiki baten jabe izatera iritsi baitzen. Herriko semeak deritzan pastoralean haren bizitzaz agertzen diren […]
Arturo Elosegik ikerlan ugari egin ditu ibaiei buruz eta Euskal Herrian gutxik bezala daki zein egoeratan dagoen gure inguruneko ura eta, oro har, mundu zabaleko ura. Bere laguntzaz, herrialde aberats eta txiroetako uraren egoera aztertuko dugu, eta Euskal Herrian uraren gaia zertan den azalduko digu, bidenabar. Ura kaltetzen duten kutsatzaile […]
Kepa Altonaga biologian doktorea eta zoologian aditua dugu. Baina dibulgatzaile porrokatua ere badugu bera. Darwin geurean izeneko liburuan, esaterako, eboluzioaren teoriaren nondik norakoak azaldu zituen ezin argiago. Hain zuzen ere, liburu horretaz baliaturik, gaurko elkarrizketan Charles Darwinek hautespen naturalaren bidezko eboluzioaz emandako funtsezko gakoak jarri dizkigu agerian, teoriaren bost egitateak […]