Gizakiaren ametsa txorien antzera hegan egitea izan da mundua mundu denetik ia-ia. Eta, lortu ere, lortu duela esan liteke, horretarako hainbat denbora eta bitartekari behar izan baditu ere. Lebitazioa “hegan egiteko” modu horietako bat da, nolabait esan, ezjakinaren begiek maiz egitate magikotzat jotzen dutena. Baina lebitazioa fenomeno fisikoa dugu, bere […]
Zientzialari
Zientziaren dibulgaziorako irrati saioa, Bilbo Hiriak eta Euskal Herriko Unibertsitateak lankidetzan egina.
Merkurio eta Lurraren artean kokaturik dagoela, Artizarra gurearen planeta haurridea dela esan izan dute zientzialariek, zenbait ezaugarritan antzekotasun nabariak dituztelako, nahiz eta beste askotan zeharo ezberdinak diren. Adibidez, berotegi efektu handi eta luze baten ondorioz, bertako atmosfera jasanezina bilakatu da, benetako infernua, nolabait esan. Gaurko irratsaioan, Artizarra hobeto ezagutze aldera, […]
Zientziak azken aspaldion egin dituen aurrerapen eta aurkikuntza erabakigarrienak eta eztabaidagarrienak zeintzuk izan diren jakiteko inkesta bat egingo balitz zientzialarien artean, CRISPR akronimoaz ezagutzen den teknika goiko postuetan egongo litzateke, seguru asko. Teknika honen bidez, geneak lehen baino askoz errazago eralda daitezke, nahi den ondorioa lortzeko. Teknika merkea denez, han-hemengo […]
Susmoa zuten zientzialariek, susmo ona, izan bazirela. Urteak eta urteak eman dituzte susmo hori egiaztatu nahian eta azkenean baieztapena etorri zaie: Albert Einsteinek orain dela ehun urte iragarritako grabitazio uhinak atzeman dituzte. Zehazki esatearren, 2015eko irailaren 14an aurkitu zituzten LIGO proiektuko bi detektatzaileek. Berebiziko garrantzia duen aurkikuntza da, zientzialarien esanetan, […]
UNESCO erakundeak Lurreko ekosistema mota guztiak sailkatuak eta katalogatuak ditu. Gainera, mota bakoitzeko eremu garrantzitsuenak biosfera erreserba izendatu ditu, Lurrean nagusi den bioaniztasuna babestu nahian. Miren Onaindia katedradunak, erreserba horien definizioa emateaz gain, UNESCOk haiek hautatzerakoan jarraitzen dituen irizpideak zehaztuko dizkigu irratsaio honetan eta, etxera etorrita, Urdaibai erreserbaz jardungo du […]
Minbizia gaixotasun hedatuenetariko bat da herrialde garatuetan. Denboraren poderioz, gure gorputzeko zelulak zahartuz joaten dira eta, halako batean, akatsen batengatik edo zahartu direlako, gaixotasunak ager daitezke. Beraz, minbizia, nolabait esan, norberaren zelulak gaiztotzea da. Gaurkoan Iker Badiola ikertzailearekin hitz egin nahi dugu, minbizia eta beronen metastasia zehazki zer diren adieraz […]
Gero eta gehiago dira, Mendebalde honetan darabilgun garapen ereduaz gogoeta eta kritika eginik, beste eredu jasangarriago bat beharko genukeela dioten adituak. Haien iritzian, berez kontraesan handia lirudikeen arren, guztiz posible litzateke naturagandik jaso ditugun onurak eta baliabideak mantentzea eta, aldi berean, gizarteari eboluziorako eta garapenerako aterik ez ixtea. Horretaz gehiago […]
Britainiarrek smog esaten diote, euskaldunok ke lainoa, eta bilbotar txireneek txapela. Baina, izena gorabehera, gauza bera da hizkuntza eta toki guztietan: gehiegizko industria eta zirkulazioaren ondorioz, hiri batean kalitate kaskarreko airea arnastea. Euskal Herri barruan Bilboaldea da, zalantzarik gabe, airearen kutsadura arazo larrienak dituena, bertan milioi bat biztanle inguru bizi […]
Urte sasoi batzuetan —urte berriarekin batera edo laster uda datorrela eta—, ohikoa izaten da nork bere buruari hobeto egoteko eta sentitzeko proposamenak egitea. Zerrenda horretan argaltzearena maizenik agertzen direnetako bat da, noski. Jon Irazusta fisiologoarekin izan dugun elkarrizketa honetan ariketa fisikoak gure osasunean daukan eragin zuzena aztertuko dugu eta, horrezaz […]
Adituek diotenaren arabera, itsasoko olatuena etorkizun handiko energia mota dugu eta datozen urteetan garapen nabaria izango du, teknologiak horretarako bidea ematen duenean. Ildo horretatik, hain zuzen ere, EHUko EOLO ikerkuntza taldeak itsasoko olatuen indarra aurreikusteko eredu interesgarri bat asmatu du. Gabriel Ibarra EOLO ikerkuntza taldearen arduraduna da eta saio honetan […]