Izenak zenbaitetan men egiten dio izanari eta oraingo honetan ere hala delakoan gaude, ongi pentsaturik, saguzarrak sagu zahar baten antza baduelako, nolabait esan. Dena den, zoologiaren ikuspegitik, hori gehiegi esatea izango litzateke, segur aski, saguzarren artean sekulako aniztasuna eta ezberdintasuna aurkitzen ditugulako, adituek diotenaren arabera. Hain zuzen ere, aniztasun horretan […]
Zientzialari
Zientziaren dibulgaziorako irrati saioa, Bilbo Hiriak eta Euskal Herriko Unibertsitateak lankidetzan egina.
Iraganaren azterketak, gure historia ez ezik, oraingo denbora ere hobeto ulertzen laguntzen digu. Antropologiak eta biologiak denbora dezente daramate langintza horretan, egungo gizakiok antzinako gizakiekiko ditugun lotura eta harremanak agerian utzi nahian. Berrikitan, antzinako DNAren azterketak argitara ekarri ditu antropologoentzat gaurdaino zeharo ilunak ziren eremuak. Ikertzaileek berek diotenez, antzinako DNAren […]
Nanoteknologia eta nanopartikulak, gero eta maizago entzuten ditugun hitzak, duela zenbait urte teoria hutsean egotetik eguneroko praktikarako jauzia eman baitute hainbat esparrutan. Eta jauzi zinez handia dugu nanoteknologiak azkenaldian emandakoa, nanopartikulek aplikazio ugari dituztelako dagoeneko zientzia zein teknologiaren arloan. Gaurko saioan Maite Insausti kimikariak hain dimentsio txikian lan egiteak dakartzan […]
Onddoak izango dira Zientzialari saio honen protagonistak. Asko eta askotarikoak dira onddoak. Haietako batzuk begi ukaldi batez erraz ikustekoak dira, eta beste asko, aldiz, arras ikusezinak. Onddoak aspaldidanik dira ezagunak eta preziatuak gure artean; eta ez soilik mahai gaineko gutizia gisa. Oroit bedi, esaterako, legamiak eta lizunak onddoak direla. Gaurkoan […]
Genetikan pixkanaka-pixkanaka burutzen ari diren aurkikuntzak zientzian aspaldi luzean gertatu den iraultzarik garrantzizkoenetako bat da. Izan ere, giza genomaren egitura eta ezaugarriak ezagutzeak makina bat gaixotasunen aurrean tratamendu berriak eta bereziak saiatzeko aukera ekarriko baitu, tartean minbiziaren aurkako tratamendu ezberdinak daudelarik. Eta genetikak aurrera egin ahala, haren ekarpenak eta erronkak […]
Mendebaldeko gizarteetan ohituak gaude antibiotikoak hartzen, nonbait infekzioa daukagula jakin bezain laster. Denboraren poderioz eta erabiliaren erabiliz, ordea, bakterioek ikasi dute antibiotikoei aurre egiten eta maiz batere efekturik gabe uzten dituzte. Nola jokatu behar dugu halako kasuetan? Horiek eta bakterioen gaineko beste gauza asko galdetu dizkiogu Itziar Alkorta biokimikariari, arlo […]
Gizakiok era guztietako jarduerak egiten ditugu bizi garen ingurunean eta jarduera horietako askok berehalako eragina daukate ingurunean, bertan dauden izaki bizidunengan eta are geure buruarengan ere. Inguruko eremuak kutsatzeko joera aspaldikoa dugu gizakiok, baina azken aspaldion nabarmen handitu dela esango genuke, industriak eta teknologiak aurrera egin ahala, batez ere. Zeintzuk […]
Depresioa gaixotasun psikiatrikoa dugu, ezaugarri nagusitzat tristezia, adoregabezia edo erorialdi-egoera sakon iraunkorra duena. Pertsona batzuk bat-batean beren baitara biltzen dira eta ziplo mozten dituzte kanpoarekiko harremanak. Edozer dela-eta negar egiteko joera etengabea agertzen dute, eta bai etorkizuna modu pesimistan ikusteko eta beren burua gutxiestekoa ere. Adituek diotenaren arabera, depresioa urte […]
Aski dugu inguruan ditugun gauzei begiratu azkar bat ematea denok biltzen gaituen natura simetriaz betea dagoela ohartzeko. Eta gure gorputzari arreta apur batez erreparatuz gero, gauza beraz ohartzen gara. Elementuen errepikapen programatu etengabea natura osatzen duten izakiek beren burua garatzeko eta ugaltzeko erarik ohikoenetako bat da, seguru asko. Fraktalak deritze […]
Hiru ataletan banatuta eskainiko dugu gaurko Zientzialari saioa. Aurrenik, Eguzki Sistemaren sorreraz eta osaeraz jardungo dugu; horren ondotik, atmosferak biziari begira duen garrantzia azpimarratuko dugu; eta, azkenik, inon bizia izateko gutxieneko baldintzak zein diren aztertuko dugu. Eta gaurko ibilaldian Jon Legarreta zientzialariak erakutsiko digu bidea. (Irudia: NASA Goddard Space Flight […]